Waterschap De Dommel: ‘Met natte bodem de wintermaanden in’

REGIO – Het grondwater staat op veel plekken hoog voor de tijd van het jaar. Als het nu dagen achter elkaar opnieuw flink regent, dan kan dit weer voor overlast zorgen. Voor Waterschap De Dommel reden om tijdelijk extra ruimte te geven voor maatregelen in de Kempen, waar afgelopen jaar sprake was van veel wateroverlast.

Het gaat om intensiever maaien, waar dat volgens wet- en regelgeving kan. En het laag laten staan van de stuwen in beken en sloten op plekken, waar dit nodig is. Deze tijdelijke extra maatregelen voor de Kempen zijn gericht op het versneld afvoeren van water.

“Hiermee kunnen we de grondwaterstanden niet direct verlagen”, benadrukt zegt Bas Peeters, als bestuurder van waterschap de Dommel gebiedsportefeuillehouder voor de Kempen. “Wij hebben helaas geen knoppen waarmee we het grondwaterpeil sneller omlaag kunnen brengen. Maar we richten ons op wat we wél kunnen beïnvloeden.”

Dit is de afvoer van overtollig regenwater via sloten en beken, aldus Peeters. “Zodat we ruimte maken in het watersysteem voor het opvangen van met name piekbuien, waarbij in korte tijd heel veel regen valt. Hiermee verkleinen we het risico dat na zo’n piekbui water op het land komt te staan.”

De Kempen

De ruimte voor deze extra maatregelen in de Kempen geldt tot 31 januari 2025. Dan wordt gekeken of het nog langer nodig is. Peeters: “Het blijft ons beleid om regenwater het hele jaar door zoveel mogelijk vast te houden om verdroging van het gebied te voorkomen. Maar ook wij werden verrast door dit extreem natte jaar.”

Veel van die regen zit nog in de grond. Peeters: “Daarom willen we ons zo goed mogelijk voorbereiden op een eventuele nieuwe natte periode door te doen wat we kunnen. Maar als het opnieuw zoveel gaat regenen, dan kunnen wij mogelijke nieuwe overlast helaas niet voorkomen.”

Slootonderhoud

De tijdelijke extra maatregelen gelden specifiek voor de Kempen, omdat juist hier afgelopen jaar veel overlast is geweest. De bodem in de Kempen heeft een leemlaag, die moeilijk water doorlaat. Uiteraard houden medewerkers van het waterschap in de rest van het Dommelgebied de situatie ook goed in de gaten. Ze zorgen dat duikers open blijven en maken krooshekken schoon zodat water makkelijk weg kan stromen als dat nodig is.

Het maaien gebeurt volgens het vaste maaischema. Eigenaren van sloten is gevraagd om tijdig te starten met het onderhoud. Een goed onderhouden sloot kan regenwater afvoeren op het moment dat dit nodig is en voorkomt dat water op het land komt te staan. Ook dit heeft geen direct effect op de grondwaterstand in de omgeving.

Natste jaar ooit

Het afgelopen jaar gaat de geschiedenis in als het natste jaar ooit. Daarom zijn er voorlopig nog hoge grondwaterstanden. Een groot deel van het werk van het waterschap heeft daardoor in het teken gestaan van het afvoeren van regenwater.

Water in sloten afvoeren gaat snel, meestal met een snelheid van meters per seconde. Grondwater stroomt echter heel traag. Denk hierbij aan een snelheid van centimeters per dag. We hebben dus heel weinig invloed op het grondwater.

Leren en onderzoeken

“Het lange natte jaar is ook voor ons waterschap uitzonderlijk geweest. Van deze ervaringen willen we leren”, zegt Peeters. “We gaan lokaal in overleg of we wegen en paden kunnen ophogen om de bereikbaarheid bij hoge waterstanden te verbeteren. We hebben ook gezien dat watergangen die niet onder ons beheer vallen niet altijd goed zijn onderhouden.”

Daarom worden in de Kempen sloten en duikers, die in beheer zijn bij derden, opgenomen in de schouw. Peeters: “Ook onderzoeken we in welke mate we de nieuwe inzichten moeten meenemen in projecten. Daarmee blijven we op een verantwoorde manier verder werken aan herinrichtingsprojecten.”

Door beken en beekdalen anders in te richten wil het waterschap gebieden beter bestand maken tegen droge periodes én tegen natte tijden. “De vele regen en overlast van 2023 en van dit voorjaar heeft ons allemaal laten zien hoe hard dat nodig is”, benadrukt Peeters.