1Kempen.nl

"Een van de misverstanden met betrekking tot laaggeletterdheid is dat mensen die dit hebben, geen analfabeet zijn. Ze doen gewoon mee in de maatschappij en kunnen hun MBO diploma halen, maar wanneer men niet slaagt voor het MBO 4 eindexamen Nederlands, kun je stellen dat er sprake is een vorm van laaggeletterdheid”, zo legt de coordinator uit.

Verklaring

Landelijk ligt het percentage laaggeletterden op 12 procent. In de meeste Kempengemeentes  is dat maar de helft, terwijl dit in Bergeijk op 11 procent  ligt. Volgens Janssen kunnen er meerdere redenen zijn waarom sommige mensen moeite hebben met lezen en schrijven: “Vroeger kende men in het onderwijs niet de term laaggeletterdheid. Wanneer kinderen moeite hadden met taal of rekenen, werden ze vaak achterin de klas gezet. Die kinderen raakten gedemotiveerd en aangezien men in die tijd de leerplicht niet zo nauw nam, zeiden hun ouders vaak ‘kom maar mee werken’ en werd er dus met school gestopt.” Een andere oorzaak, die Janssen noemt, is dat ouders zelf laaggeletterd zijn waardoor hun kinderen veel minder te maken krijgen met taal, lezen en bijvoorbeeld voorlezen. “Maar het kan natuurlijk ook zijn dat je te maken hebt met een kind dat ziek is waardoor het een achterstand oploopt”, vertelt hij erbij. 

Schaamte

Hoewel Hans beaamt dat niet iedereen die laaggeletterd is, er last van hoeft te hebben, ervaart één ieder die moeite heeft met lezen en schrijven problemen in de dagelijkse praktijk. “Er wordt bijvoorbeeld door veel instanties te ingewikkeld gecommuniceerd. Denk aan brieven van de overheid, het digitale patiëntendossier; daarin wordt veel beroepstaal gebruikt”, vertelt hij. 

“De meeste mensen uit hun omgeving weten niet dat iemand moeite heeft met lezen en schrijven omdat ze er liever niet mee te koop lopen”, weet Hans uit ervaring. Hij geeft aan dat ze vaak worden geholpen door iemand uit het gezin of een ander vertrouwenspersoon met allerlei zaken. “Deze mensen zijn meestal mondeling heel vaardig en weten ze hun laaggeletterdheid goed te verbloemen. Bijvoorbeeld wanneer ze uit eten gaan en de menukaart niet kunnen lezen. Dan roepen ze; doe mij maar het zelfde als die meneer, terwijl ze helemaal niet weten wat ze op hun bord krijgen”. Een ander bekend excuus dat hem te binnen schiet is: “Dat doe ik dadelijk thuis wel, ik heb mijn leesbril niet bij me.

In Nederland hebben ongeveer 2,5 miljoen volwassenen (16+) moeite met lezen, schrijven, rekenen of digitale vaardigheden – zo’n 18% van de bevolking. Van de groep 16–65 jaar gaat het om 1,8 miljoen mensen (15,9%). Bij ouderen (66–75 jaar) is het aandeel nog hoger: bijna 40%, oftewel 750.000 personen.

Taboes  doorbreken

Om laaggeletterdheid nog veel bespreekbaarder te maken, organiseert Digitaalhuis De Kempen, samen allerlei andere organisaties als Cordaad Welzijn en het Summa College allerlei activiteiten. Zo bezoeken ze regelmatig allerlei markten of seniorenverenigingen: “Laatst stonden we op de banenmarkt met een bingomolen waarbij achter elk getal een vraag zat, zoals: hoe zit het met jouw digitale ervaring? Op die manierkom je al heel snel met de juiste doelgroep in contact en is het eerste ijs gebroken.”  In Bergeijk werd onlangs ook een groot succes geboekt met een bingo waarbij diverse apps voor je smartphone werden getoond. “Daar kregen we veel aanmeldingen voor en mensen vonden het heel fijn om te bespreken welke apps er allemaal zijn op je telefoon en hoe deze werken.”

Succes

Voor mensen uit het buitenland, die de taal beter willen leren spreken, lezen en schrijven, organiseert het Digitaalhuis ook van alles, zoals een Taalcafé, hulp van een taalmaatje of coach en in Bladel en Bergeijk wordt Nederlandse les gegeven. Zo ook in Luyksgestel, maar dan speciaal voor mensen uit de Oekraine: “Anderstaligen weten ons aanbod goed te vinden”, vertelt Hans. Hij hoopt dan ook dat mensen die zich nu op de achtergrond houden en geen digi(taal) hulp willen, toch op de een of andere manier geprikkeld raken om hier wel mee aan de slag te gaan. “Bijvoorbeeld als mensen graag hun kinderen willen leren voorlezen, of misschien hun kleinkinderen, omdat ze het als ouder zelf niet konden.”

De manier waarop je mensen hiervoor benaderd, is in deze heel belangrijk naar zijn idee: “Spreek mensen aan in een fijne setting, als je ziet dat iemand moeite heeft met taal. Bouw vertrouwen op met de doelgroep, zodat je verder kunt bouwen.”